Tiểu vùng sông Mekong là đối tượng và bộ phận quan trọng cấu thành chính sách đối ngoại của Nhật Bản đối với Đông Nam Á từ cuối thế kỷ XIX. Việc tăng cường mối quan hệ với tiểu vùng này có vai trò quan trọng đối với lợi ích kinh tế và lợi ích an ninh của Nhật Bản. Từ sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, chính sách của Nhật Bản đối với Tiểu vùng sông Mekong có sự thay đổi do tác động của nhiều nhân tố trong đó nổi bật nhất là nhân tố Trung Quốc. Bài viết tập trung phân tích sự ảnh hưởng của nhân tố Trung Quốc trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản đối với các nước Tiểu vùng sông Mekong, từ đó góp phần làm sáng tỏ tầm quan trọng của các nước Tiểu vùng sông Mekong trong cuộc chiến tranh giành sự ảnh hưởng về chính trị an ninh, kinh tế thương mại giữa Nhật Bản và Trung Quốc ở khu vực Đông Nam Á.