Trong vài thập niên trở lại đây, xu hướng kết hôn và không kết hôn ở Nhật Bản ngày càng phát triển, dẫn đến tình trạng già hóa dân số, tỷ lệ sinh giảm, thiếu hụt lao động… đã đến mức báo động. Theo các nhà nghiên cứu xã hội học Nhật Bản thì có nhiều nguyên nhân dẫn đến khuynh hướng kết hôn muộn và không kết hôn ở Nhật Bản hiện nay, như nguyên nhân do suy thoái kinh tế; thay đổi cơ cấu lao động; do tác động của các chính sách xã hội của Chính phủ… Nhưng, các nguyên nhân này chỉ là những nguyên nhân mang tính khách quan, tác động nhất thời, mà chủ yếu là sự thay đổi của quan niệm xã hội hay quy phạm xã hội đối với hôn nhân hiện nay ở Nhật Bản. Đồng nhất với ý kiến này, chúng tôi sẽ tập trung phân tích sự thay đổi trong quan niệm về hôn nhân, gia đình ở Nhật Bản hiện nay.