Một nhà khoa học người Mỹ và hai nhà khoa học người Nhật đã đoạt giải Nobel Vật lý năm 2014 cho phát minh nguồn sáng tiết kiệm năng lượng mới dẫn đến việc tạo ra các bóng đèn LED hiện đại.

Shuji Nakamura, Isamu Akasaki và Hiroshi Amano đã giành giải thưởng cho việc phát triển các đi-ốt phát sáng màu xanh (LED) - mảnh ghép còn thiếu mà hiện nay cho phép các nhà sản xuất chế tạo ra các loại đèn ánh sáng trắng. Sự xuất hiện của các loại đèn này đã thay đổi cách thắp sáng nhà ở và nơi làm việc, là sự thay thế lâu dài và hiệu quả hơn các bóng đèn sợi đốt được phát triển bởi Joseph Swan và Thomas Edison vào cuối thế kỷ XIX.

Per Delsing, một thành viên của Viện khoa học Hoàng gia Thụy Điển cho biết: “Đèn LED màu xanh lục và đỏ đã xuất hiện được một thời gian dài nhưng màu xanh lam thì đã khiến các nhà khoa học tiêu hao rất nhiều công sức tìm kiếm. Sau khi có đèn LED xanh lam, giờ chúng ta đã có thể nhận được các nguồn ánh sáng trắng có hiệu quả  rất cao và tuổi thọ rất dài”. Giải thưởng này là một ví dụ điển hình của một khám phá thực tiễn đã chiến thắng, trái ngược với năm ngoái, khi mà các giải thưởng vật lý về tay các nhà khoa học dự đoán về sự tồn tại của hạt Higgs Boson, giải thích các vấn đề về việc các ngôi sao và hành tinh đã hình thành như thế nào. “Bóng đèn sợi đốt đã thắp sáng thế kỷ XX, và thế kỷ XXI sẽ là đèn LED”.

Frances Saunders, Chủ tịch Viện Vật lý Anh, cho biết sự thay đổi này sẽ cung cấp khả năng tiết kiệm năng lượng rất lớn. “Với 20% điện của thế giới sử dụng để thắp sáng, việc sử dụng tối ưu ánh sáng LED có thể khiến tỉ lệ trên giảm xuống còn chỉ còn 4%. Ba nhà khoa học Akasaki, Amano và Nakamura đã làm cho điều này trở thành có thể và giải thưởng này là để công nhận những đóng góp của họ”.

Akasaki là giáo sư tại Đại học Meijo ở Nhật Bản, Amano tại Đại học Nagoya và Nakamura tại Đại học California, Santa Barbara. Nakamura đã phát minh ra đi-ốt phát sáng màu xanh lam khi ông đang làm việc tại Nichia, một công ty chưa niêm yết, nhưng hầu như không nhận được thanh toán nào cho công việc cho đến năm 2004, khi Tòa án Quận Tokyo đã ra lệnh cho Nichia trả cho ông một số tiền lên tới 20 tỷ yên.

Colin Humphreys, một chuyên gia tại Đại học Cambridge đang làm việc dưới ánh đèn LED thế hệ mới, đã cho biết việc ba nhà khoa học nói trên đã giải quyết được các vấn đề của ánh sáng màu xanh lam trong khi những người khác đã thất bại thật sự là một thành tựu to lớn. Phát minh của họ về đèn LED màu xanh lam đã mở đường cho sự phát triển của ánh sáng, hiệu quả về chi phí và quan trọng hơn là hiệu quả của năng lượng ánh sáng trắng.

Trần Ngọc Nhật

Nguồn: http://www.telegraph.co.uk/news/ worldnews/asia/japan/11146268/Inventors-of-revolutionary-LED-light-win-Nobel-for-Physics.html