Đối với Việt Nam, có thể nói Nhật Bản đóng vai trò quan trọng nhất trong việc cung cấp vốn, công nghệ và bí quyết kinh doanh. Do đó, đánh giá quan hệ kinh tế Việt Nam - Nhật Bản trong 20 năm qua đồng thời cũng là đánh giá vai trò của ODA và FDI nói chung trong quá trình phát triển của Việt Nam. Mặt khác, Nhật Bản có một vị trí đặc biệt tại Châu Á: là nước đầu tiên thành công trong công nghiệp hóa, và qua các kênh ODA và FDI công nghiệp đã lan tỏa từ Nhật Bản sang Hàn Quốc, Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc,… Từ góc nhìn này, kinh nghiệm của các nước Châu Á trong việc tranh thủ nguồn vốn và công nghệ của Nhật Bản cũng là một tiêu điểm để đánh giá quan hệ Việt-Nhật. Bài viết này sẽ phân tích quan hệ Việt Nam - Nhật Bản, mối quan hệ vừa có tính phổ quát của một nước đi sau tranh thủ vốn công nghệ của nước đi trước, vừa có tính đặc thù về vị trí đặc biệt của Nhật Bản trong dòng thác công nghiệp ở Đông Á.