Tác giả: Nguyễn Thị Thúy Anh

Nhà xuất bản: Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2011, 241 tr.

Phật giáo là một tôn giáo lớn, được truyền bá rộng rãi trên khắp thế giới. Ở Nhật Bản, Phật giáo được coi như một tôn giáo truyền thống có ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với đời sống tinh thần của xã hội Nhật Bản trên nhiều phương diện. Phật giáo Nhật Bản đã qua gần 1500 năm tồn tại và phát triển, nó là một bộ phận lưu giữ và tham gia sáng tạo nhiều giá trị văn hóa tinh thần truyền thống của người Nhật. Những giá trị về thế giới quan và nhân sinh quan Phật giáo đã góp phần tích cực để khắc phục sự tha hóa của con người trong xã hội. Phật giáo đã góp phần hình thành và điều chỉnh ý thức về quan hệ giao tiếp trong đời sống xã hội. Cũng qua đó Phật giáo góp phần truyền tải các giá trị văn hóa, hợp thức hóa các chuẩn mực hoặc giá trị văn hóa ngoại lai thành các giá trị văn hóa truyền thống của Nhật Bản. Ngày nay, tuy triết lý Phật giáo không còn ảnh hưởng lớn trong đời sống tinh thần xã hội Nhật Bản, song những triết lý và nghệ thuật Thiền Phật giáo đã được chắt lọc ở trình độ có tính bác học thì vẫn có dấu ấn không nhỏ trong đời sống xã hội trên các phương diện văn hóa, nghệ thuật đã được nâng lên tầm triết lý.

Cuốn sách “Ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh thần ở xã hội Nhật Bản” của tác giả Nguyễn Thị Thúy Anh là một trong số những tài liệu vô cùng hữu ích cho việc tìm hiểu và làm rõ những luận điểm liên quan tới Phật giáo Nhật Bản, từ đó phát huy các giá trị tinh thần tốt đẹp do Phật giáo đem lại.

Cuốn sách gồm 3 chương chính:

Chương I: Khái quát về Phật giáo Nhật Bản.

Trong chương này, tác giả chủ yếu đi sâu tìm hiểu sự hình thành và phát triển của Phật giáo ở Nhật Bản, bắt đầu từ khi du nhập, qua quá trình tiếp biến và phát triển tại Nhật Bản. Từ đó rút ra những đặc trưng chủ yếu của Phật giáo Nhật Bản.

Chương II: Phật giáo trong đời sống tinh thần Nhật Bản trước hiện đại.

Tác giả đưa ra khái niệm về đời sống tinh thần Nhật Bản cùng những ảnh hưởng của Phật giáo đối với tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa nghệ thuật, phong tục lễ hội của xã hội Nhật Bản trước hiện đại. Qua đó thấy được rằng, triết lý Phật giáo đã thẩm thấu vào mọi mặt của đời sống tinh thần, từ tư tưởng, lối sống đến văn hóa nghệ thuật…và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội Nhật Bản.

Chương III: Phật giáo và đời sống tinh thần của xã hội Nhật Bản hiện đại. Một số so sánh với Việt Nam.

Tác giả phân tích vai trò của Phật giáo đối với quá trình hiện đại hóa và những khuynh hướng thế tục hóa Phật giáo ở Nhật Bản. Chỉ ra những nét tương đồng và khác biệt giữa Phật giáo tại Việt Nam và Nhật Bản và ảnh hưởng của nó đối với xã hội mỗi quốc gia. Qua đó rút ra những bài học cần thiết trong việc phát huy những giá trị tinh thần tích cực của Phật giáo ở Việt Nam. Nói cách khác, bên cạnh việc giúp độc giả hiểu được ảnh hưởng thực tế của Phật giáo đối với đời sống tinh thần ở xã hội Nhật Bản, cuốn sách còn cung cấp một số luận điểm về vai trò của Phật giáo trong xu hướng phát triển chung của nước ta hiện nay, góp phần thúc đẩy mối quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Nhật Bản.

Nhật Bản và Việt Nam là hai quốc gia có nhiều điểm tương đồng về văn hóa, đặc biệt là trong tôn giáo Phật giáo. Phật giáo khi du nhập và Việt Nam hay Nhật Bản đều có sự tiếp biến với các yếu tố tôn giáo ngoại lại và bản địa khiến nó có sức hút đối với người dân bản địa và trở thành tôn giáo dân tộc. Đạo đức Phật giáo đã có ảnh hưởng lớn đến đời sống đạo đức của con người trong xã hội và trong văn hóa nghệ thuật truyền thống của Việt Nam và Nhật Bản. Nhật Bản đã rất thành công trong việc phát huy những giá trị tinh thần Phật giáo nhằm thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa bằng “động lực văn hóa”. Đây cũng là một bài học cho Việt Nam trong quá trình phát triển và hội nhập.

Bằng lối diễn đạt rõ ràng, bố cục hợp lý, cuốn sách thực sự là nguồn tư liệu quý, tập hợp đầy đủ những nhân tố và dẫn chứng về ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh thần của xã hội Nhật Bản, từ đó so sánh với Phật giáo Việt Nam và rút ra những điểm tương đồng và khác biệt, đưa ra một số bài học cần thiết cho chúng ta.

Ngọc Anh